ΜΑΖΙ ΞΑΝΑ

Plot

Κι αν μπορούσες να ξανασυναντήσεις τον μεγάλο σου έρωτα; Δυο από τους καλύτερους ηθοποιούς του σημερινού ευρωπαϊκού σινεμά, ο Γκιγιόμ Κανέ και η Άλμπα Ρορβάκερ, σε μια ιστορία για όλους εκείνους τους δρόμους που δεν πήραμε στη ζωή.

Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Βενετίας 2023.

Ο Ματιέ, διάσημος ηθοποιός, καταφεύγει σε ένα πολυτελές σπα μιας μικρής παραθαλάσσιας πόλης της δυτικής Γαλλίας για να ξεφύγει από μία επαγγελματική αποτυχία, η οποία εντείνει το ψυχολογικό και υπαρξιακό του αδιέξοδο. Εκείνο που δεν ξέρει είναι ότι εκεί μένει η Αλίς, με την οποία έζησαν μια δυνατή ερωτική ιστορία πριν από δεκαπέντε χρόνια, προτού ο καθένας πάρει τον δρόμο του και διακόψουν κάθε επαφή.

Όταν η Αλίς μαθαίνει ότι ο Ματιέ βρίσκεται στην περιοχή, επικοινωνεί μαζί του και του προτείνει να τα πουν από κοντά. Έχουν, όμως, επουλωθεί οι πληγές που τους άφησε η σχέση τους; Θα μπορέσουν να γυρίσουν πίσω στις ζωές τους όπως τις ξέρουν;

Πετυχαίνοντας ιδανικά τον συνδυασμό οικειότητας και χιούμορ, αλλά και πικρίας και μελαγχολίας, που μπορεί να σου ξυπνήσει μόνο ένας παλιός έρωτας, ο καταξιωμένος και πάντα ενδιαφέρων Στεφάν Μπριζέ («Ο Νόμος της Αγοράς», «Σε Πόλεμο», «Η Ζωή μιας Γυναίκας», «Ένας Άλλος Κόσμος») υπογράφει μαζί με τη Μαρί Ντρικέρ ένα σενάριο-κομψοτέχνημα γεμάτιο ανθρωπιά και συναισθηματική οξυδέρκεια για όλες εκείνες τις ευκαιρίες που χάνουμε στη ζωή, και σκηνοθετεί δύο από τους πλέον εξελιγμένους και αξιόπιστους ηθοποιούς του ευρωπαϊκού σινεμά σε δύο υπέροχες, ανθρώπινες, συγκινητικές ερμηνείες.

Η Άλμπα Ρορβάκερ και ο Γκιγιόμ Κανέ δημιουργούν ακαταμάχητη χημεία και μαγνητισμό ανάμεσα σε δύο χαρακτήρες σε έναν επώδυνα ειλικρινή, αλλά και αναζωογονητικό μεταξύ τους «χορό», ο οποίος τους καλεί να αναλογιστούν και να απαντήσουν σε μια τόσο αναγνωρίσιμη σκέψη: αν τότε είχα επιλέξει αλλιώς, θα ήταν όλα τώρα καλύτερα;

Ο σκηνοθέτης Στεφάν Μπριζέ μιλά για την ταινία

Αυτή είναι η δέκατη ταινία σας - και δεν περιμέναμε να σας βρούμε σε ένα τέτοιο κινηματογραφικό σύμπαν.

Μου είπαν το ίδιο πράγμα όταν έκανα τον «Νόμο της Αγοράς», έπειτα από αρκετές ταινίες που αφορούσαν τους δεσμούς της αγάπης και τις οικογενειακές σχέσεις. Ο καθένας μας είναι φτιαγμένος από διάφορα υλικά και με την πάροδο των χρόνων διαμορφωνόμαστε από διαφορετικά συναισθήματα και προβληματισμούς. Οι ταινίες μου είναι η ακριβής αντανάκλαση αυτών των πολλαπλών «ρευμάτων» μέσα μου. Υποχρεώνω τον εαυτό μου σε αυτήν την ελευθερία, έτσι ώστε να εξερευνήσω αυτές τις διαφορετικές περιοχές του εαυτού μου.

Ποιο ήταν το κυρίαρχο συναίσθημα όταν σκεφτήκατε αυτή την ταινία;

Το συναίσθημα που χαρακτηρίζει σχεδόν όλους τους πρωταγωνιστές μου, από το «Νόμο της Αγοράς» έως το «Ένας Άλλος Κόσμος»: η απογοήτευση. Όλοι αυτοί οι χαρακτήρες πίστευαν σε κάτι. Όλοι είχαν μια συγκεκριμένη εικόνα για τον κόσμο και τον Άνθρωπο. Κι έπειτα η προοπτική τους άλλαξε από την προδοσία και την εγκατάλειψη. Είτε αυτές προέρχονται από την εταιρεία στην οποία εργάζονται, είτε από την οικογένεια στην οποία ανήκουν, είτε από όπου αλλού. Ακολουθώ την ίδια πορεία με τους χαρακτήρες μου και επομένως συμβολικά δέχομαι τα ίδια χτυπήματα με αυτούς. Έγραψα και σκηνοθέτησα αυτές τις ταινίες προκειμένου να αποκτήσω περισσότερη διορατικότητα. Όμως δεν υπάρχουν πλεονεκτήματα χωρίς μειονεκτήματα και η διορατικότητα αυτή είναι κάτι το εύθραυστο. Έτσι ένιωσα την ανάγκη να αμφισβητήσω τη στιγμή εκείνη του θυμού, πάνω στην οποία χτίστηκαν αυτές οι ταινίες.

Αυτό που εντυπωσιάζει στη συγκεκριμένη ταινία είναι ο τόνος, το χιούμορ του χαρακτήρα που υποδύεται ο Γκιγιόμ Κανέ.

Ήταν η ανάγκη μας να κάνουμε τον κόσμο να χαμογελάσει, γιατί θα ήταν απρεπές στον κόσμο που ζούμε να κάνουμε οτιδήποτε άλλο. Αυτό ήταν αυτόματη απόφαση για τη συν-σεναριογράφο μου, Μαρί Ντρικέρ, και εμένα. Ο Ματιέ, ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Γκιγιόμ (αν και το όνομά του δεν αναφέρεται ποτέ στην ταινία), μας κάνει να χαμογελάμε και μερικές φορές να γελάμε, αλλά δεν είναι αστείος. Μας διασκεδάζει η ασυμφωνία μεταξύ της κατάστασής του και του αποστειρωμένου κόσμου στον οποίο κατοικεί. Είναι επίσης αυτή η παράλογη υποχρέωση που έχει -εξαιτίας της ιδιότητάς του ως γνωστού και αναγνωρισμένου ηθοποιού- να φαίνεται πάντα ευτυχισμένος.

Γιατί επιλέξατε να τον κάνετε ηθοποιό;

Είναι μια ερώτηση που έχω κάνει στον εαυτό μου πολλές φορές. Πάλεψα σκληρά να αφήσω την ιδέα αυτή στην άκρη, φοβούμενος ότι θα «περιοριζόμουν» με αυτόν τον τρόπο στη κινηματογραφική μας φούσκα, έναν κόσμο τον οποίο μπορούμε να θεωρούμε δικαιολογημένα προνομιούχο. Ειδικά στο επίπεδο της φήμης που απολαμβάνει ο κεντρικός χαρακτήρας. Πάλεψα με αυτό το ερώτημα ξανά και ξανά στην αρχή: «Γιατί να νοιαστεί κανείς για την ψυχολογία ενός κινηματογραφικού σταρ;»

Όμως, η απάντηση ήταν τελικά πολύ απλή: το επάγγελμά του και η φήμη του δεν είναι η βασική θεματική της ταινίας. Ο χαρακτήρας του είναι γεμάτος από ερωτήματα, αμφιβολίες, ανησυχίες και θολούρες, με τα οποία όλοι μπορούμε να ταυτιστούμε. Και το γεγονός ότι όλοι είναι βέβαιοι για την ευτυχία του επενδύει με έναν τόνο ειρωνείας την κακή του ψυχολογία.

Επιπλέον, υπάρχει κάτι το γελοίο και ηρωικό ταυτόχρονα στον ρόλο του ηθοποιού, όπου συνυπάρχουν το μεγαλειώδες και το μάταιο στενά συνυφασμένα. Μεγαλειώδες, επειδή ο ηθοποιός είναι αυτός πάνω στον οποίο προβάλλεται το συλλογικό ασυνείδητο μέσα από τους ρόλους που παίζει, αλλά και εντελώς μάταιο γιατί αν μια ταινία δε γυριστεί, κανείς δε νοιάζεται για αυτήν. Ενώ αν ένας σκουπιδιάρης σταματήσει να μαζεύει τα σκουπίδια, σύντομα επικρατεί χάος στην πόλη.

Ο ηθοποιός, όπως ο τραγουδιστής, ο συγγραφέας, ο ζωγράφος, είναι άχρηστος: δεν εξυπηρετεί κανέναν συγκεκριμένο ή άμεσα χρήσιμο σκοπό. Κι όμως είναι απαραίτητοι, γιατί αφηγούνται τις ιστορίες μας, τις ιστορίες του κόσμου και όλων όσοι ζουν σε αυτόν. Έχουν μια ποιητική και πολιτική χρησιμότητα. Κι αυτό ακριβώς χρειαζόμουν.

Και σκεφτήκατε αμέσως τον Γκιγιόμ Κανέ για να παίξει αυτόν τον άνθρωπο, ο οποίος αμφιβάλλει;

Βλέπω τη μυθοπλασία ως ένα ντοκιμαντέρ για τους ηθοποιούς με τους οποίους συνεργάζομαι. Μπορώ να δουλέψω, και θέλω να δουλέψω, μόνο με, και πάνω σε, αυτό που είναι. Και ταυτόχρονα πρέπει να μπορώ να προβάλλω τον εαυτό μου σε κάθε έναν από τους χαρακτήρες. Ο κάθε ηθοποιός πρέπει να είναι κατά κάποιο τρόπο ένα κομμάτι του εαυτού μου.

Αυτό που μου αρέσει στον Γκιγιόμ είναι η απέραντη μελαγχολία του. Πάντα ένιωθα ότι ήταν ένας βαθιά θλιμμένος άνθρωπος, με μεγάλο ταλέντο στο να το κρύβει. Κι αυτό με συγκινεί πάρα πολύ. Ο Γκιγιόμ είναι ένα πολύ πιο πολύπλοκο άτομο από ό,τι αφήνει να φανεί προς τα έξω.

Επιπλέον, ήταν στην κατάλληλη ηλικία για τον ρόλο, το πέρασμα του χρόνου τού ταιριάζει και έχει μια τεράστια ικανότητα να διασκεδάζει με αυτό. Είχα να κάνω με έναν εξαιρετικό ηθοποιό: απλό, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για μένα, πολύ σοβαρό, πολύ αφοσιωμένο και πολύ ουσιαστικό. Είναι ένας από τους ανθρώπους που δεν φοβάται να αφεθεί σε μια αίσθηση δυσφορίας και ανασφάλειας. Κι είχε απέναντί του μια εξίσου εξαιρετική ηθοποιό.

Πώς προέκυψε η ιδέα για να προσεγγίσετε την Άλμπα Ρορβάκερ;

Η Κοραλί Αμεντεό, η διευθύντρια κάστινγκ, μου την πρότεινε, αν και φοβήθηκε ότι ίσως η προφορά της θα μπορούσε να είναι εμπόδιο. Για μένα, όμως, δεν ήταν τόσο πρόβλημα, οπότε δέχθηκα να προσπαθήσουμε. Όταν συναντηθήκαμε, ένιωσα ότι είχα μπροστά μου ένα φως, ένα μυστήριο. Στην πραγματικότητα, αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο όταν συναντώ έναν/ μία ηθοποιό: να μη γνωρίζω τα πάντα, να μη μπορώ να μαντεύω τα πάντα, να είμαι συνεχώς σε αμφιβολία, όταν κινηματογραφώ.

Η Άλμπα έχει μια απίστευτη ικανότητα να αποκαλύπτει τη δύναμη του χαρακτήρα που υποδύεται. Συμπληρώνει ιδανικά επίσης τον Γκιγιόμ. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι αυτή η γυναίκα και αυτός ο άντρας θα μπορούσαν να αγαπήσουν ο ένας τον άλλον. Όπως επίσης καταλαβαίνω -από αυτό που είναι, από αυτό που πηγάζει από μέσα τους, από αυτά που μου λένε σιωπηλά- ότι η ιστορία της αγάπης τους δε θα μπορούσε να υπάρξει πριν από 15 χρόνια. Αλλά την ίδια στιγμή, αυτή η νέα ευκαιρία τούς αποσταθεροποιεί. Όλα αυτά υπάρχουν στην ατμόσφαιρα χάρη στις ερμηνείες της Άλμπα και του Γκιγιόμ.

Αν έπρεπε να πείτε μια λέξη για να περιγράψετε τους δυο αυτούς χαρακτήρες, ποια θα επιλέγατε;

Θα πω δύο: τόλμη και φόβος. Ο φόβος της αποτυχίας, ο φόβος τού να είσαι εύθραυστος, ο φόβος τού να μην είσαι ικανός να ανταποκριθείς στην αποστολή σου. Αυτό είναι το πρόβλημα τού σήμερα για τον χαρακτήρα που υποδύεται ο Γκιγιόμ - για τον χαρακτήρα της Άλμπα, είναι το πρόβλημα ολόκληρης της ζωής. Και την ίδια στιγμή, αυτές οι λίγες μέρες είναι μια ευκαιρία για αυτούς να πουν -ο ένας στον άλλον και στον εαυτό τους- αυτό που δεν ήταν ποτέ στο παρελθόν πρόθυμοι να πουν ο ένας στον άλλον και στον εαυτό τους. Χωρίς να ξεκαθαρίσουν λογαριασμούς, χωρίς υστερία, χωρίς εκρήξεις.

Τελικά, είναι περισσότερο μια ιστορία που τελειώνει, παρά μια ιστορία που αρχίζει ξανά, σε μια στιγμή της ζωής μας στην οποία ανακαλύπτουμε ότι είμαστε ικανοί να αφήσουμε τις άμυνές μας να πέσουν. Μια στιγμή στη ζωή μας που προτιμάμε να αντιμετωπίσουμε τύψεις, παρά να σταματήσουμε τον εαυτό μας από το να πει ή να κάνει κάτι. Όταν έρχεται η ώρα να δώσουμε χώρο σε ό,τι είναι απαραίτητο για μια γυναίκα και έναν άντρα που έχουν ζήσει αρκετά για να σταματήσουν να πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη… Νομίζω ότι είναι όμορφο όταν οι άνθρωποι λένε επιτέλους ο ένας στον άλλον την αλήθεια. Μένουν ίσως οι ίδιοι… αλλά τελικά λίγο καλύτεροι.