ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΟΣ

Plot

Συνεχίζοντας τη διερεύνηση των πολλών πτυχών της λέξης αγάπη, αλλά και των διαφορετικών ερμηνειών που της δίνουμε εμείς οι ίδιοι, ο σκηνοθέτης Γιάρον Σάνι, βραβευμένος με Ειδική Μνεία Χρυσής Κάμερας και υποψήφιος για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας με το πολυβραβευμένο «Ajami»(«Σταυροδρόμια Ζωής») ισορροπεί ιδανικά ανάμεσα στο πολιτικό θρίλερ και το δράμα, σε μια ταινία που καθηλώνει με την αλήθεια της.

Ο Ράσι είναι αστυνομικός τα τελευταία 15 χρόνια, ένας προστάτης των πολιτών και του νόμου που έχει πάντα τον έλεγχο. Παρά τη διαρκή του έκθεση σε κάθε είδους βίας, η βαθύτερή του επιθυμία είναι να αποκτήσει παιδί με τη σύζυγό του. Όλα όμως ανατρέπονται όταν κατηγορείται για σεξουαλική παρενόχληση εξαιτίας της συμπεριφοράς του κατά τη διάρκεια ενός τυπικού ελέγχου και τίθεται σε διαθεσιμότητα. Ενώ προσπαθεί να υπερασπιστεί την αθωότητά του στη δουλειά του, στο σπίτι του συγκρούεται με την πεισματάρα και δυναμική θετή του κόρη, η οποία αψηφά την εξουσία του, ενώ η γυναίκα του μοιάζει ολοένα πιο απόμακρη. Αβοήθητος και εγκλωβισμένος από την ανάγκη του να επιβάλλεται, γίνεται επικίνδυνος για τον ίδιο και τους αγαπημένους του. Τώρα πια όλα μπορούν να συμβούν...

Η Τριλογία της Αγάπης

Η αγάπη είναι για τους ανθρώπους όσο περίπλοκη είναι η ίδια η ζωή. Περιλαμβάνει τα ίδια παράδοξα και τις ίδιες αντιφάσεις, θα μπορούσε να πει κανείς ότι φέρει το νόημα της ύπαρξής μας. Κάθε μία ταινία της τριλογίας του Γιάρον Σάνι επικεντρώνεται σε μια διαφορετική διάστασή της. Κάθε μία ταινία είναι επίσης μια πλήρης ιστορία που μπορεί κανείς να την παρακολουθήσει μόνη χωρίς τις άλλες - αλλά ο συνδυασμός των τριών δίνει στον θεατή μια ευρύτερη εικόνα των διαπλεκόμενων ζωών των πρωταγωνιστών από διαφορετικές οπτικές γωνίες και χρονικές στιγμές. Οι ταινίες μπορούν να ιδωθούν με οποιαδήποτε σειρά, κάτι που τους δίνει και άλλο νόημα κάθε φορά. Οι ιστορίες δεν γράφτηκαν από σεναριογράφο: είναι κάτι που βίωσαν οι ηθοποιοί ελεύθερα μπροστά στην κάμερα. Με αυτή την έννοια η ιστορία δεν περιορίζεται από κλισέ και στερεότυπα: είναι όσο αληθινή και αυθεντική είναι η ίδια η ζωή.

Η τριλογία συμπληρώνεται από τις παρακάτω ταινίες:

Stripped(2018, πρεμιέρα στην ενότητα Ορίζοντες του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας)

Ο Ζιβ είναι ένας 17χρονος ταλαντούχος μουσικός. Ζει ακόμη με τους γονείς του και ετοιμάζεται να παει στρατό, όταν θα αναγκαστεί να ενηλικιωθεί απότομα και να στερηθεί την αθωότητα και τα όνειρά του. Στο απέναντι σπίτι ζει η όμορφη 34χρονη Άλις, πετυχημένη συγγραφέας και δυναμική γυναίκα. Μία τυχαία συνάντηση των δύο αυτών ανθρώπων γεννά συναισθήματα έλξης και κατανόησης, αλλά διαταράσσεται μετά από ένα φοβερό συμβάν. Η Άλις θα χάσει την αυτοπεποίθηση και την κοινωνική της εικόνα και θα μείνει να αναζητά εσωτερική γαλήνη.

Reborn(2019)

Η ταινία επικεντρώνεται σε τρεις γυναίκες: την Αβιγκέιλ, τη Γιαέλ και τη Νά’αμα. Η Αβιγκέιλ είναι η τέλεια μητέρα, σύζηγος του Ράσι και νοσοκόμα. Θυσιάζει τον εαυτό της για όλους και για όλα, αλλά βαθιά μέσα της αισθάνεται αποξενωμένη και κατευθύνει όλο τον θυμό της προς τον ίδιο της τον εαυτό. Πληγωμένη από την εγκατάλειψη της μητέρας της, η Γιαέλ θέλει να γίνει η μητέρα όλων των ορφανών, παραμελώντας αυτήν που χρειάζεται την αγάπη της πάνω απ’ όλους: τη μικρότερή της αδελφή, Νά’αμα. Η Νά’αμα ζει με ένα κρυφό σεξουαλικό τραύμα. Φροντίζει τον ηλικιωμένο πατέρα της τη μέρα και ταπεινώνει τον εαυτό της την νύχτα, δουλεύοντας ως σεξεργάτρια. Κι όμως, υπάρχει ελπίδα: αυτές οι τρεις γυναίκες μπορούν να βοηθήσουν η μία την άλλη και να αλλάξουν, να αποδράσουν από το κελί της αυτοκαστροφής στο οποίο είναι παγιδευμένες, και να αναγεννηθούν.

Oσκηνοθέτης Γιάρον Σάνι μιλά για τη ταινία

Πώς γεννήθηκε η ιδέα για την ταινία;

Το 2011 είχα αφήσει πίσω μου το «Σταυροδρόμια Ζωής». Είχα μια κόρη 2 χρονών και περιμέναμε και το δεύτερο παιδί μας. Οι κόρες μου έχουν αλλάξει τη ζωή μου σε τεράστιο βαθμό. Η συναισθηματική και πνευματική μου σύνδεση με τη ζωή έχει γίνει πολύ πιο ουσιαστική. Αισθάνθηκα μέσα μου μια μεγάλη ανάγκη να δουλέψω αυτά τα συναισθήματα και σκέψεις. Πάντα θεωρούσα ότι ήμουν ερευνητής της ζωής πριν γίνω σκηνοθέτης. Συνειδητοποίησα ότι πρέπει να κάνω κι άλλη ταινία, που θα είναι ένα δώρο αγάπης σε όλα τα παιδιά και τους γονείς του κόσμου: μια ειλικρινής ματιά για το ποιοι είμαστε και πόσο κάνουμε τους άλλους -και τους εαυτούς μας- να υποφέρουν, αλλά και πόσο καταπληκτική και γεμάτη χάρη μπορεί να είναι η ζωή. Οι ταινίες είναι συχνά απλή ψυχαγωγία, αλλά μπορούν να είναι και φάρμακο. Μπορούν να ανοίξουν παλιές πληγές και να επιτρέψουν στο φως να μπει και να τις επουλώσει. Η Τριλογία της Αγάπης είναι το δικό μου φάρμακο.

Γιατί τριλογία;

Εδώ και 19 χρόνια διερευνώ μια νέα προσέγγιση στη δημιουργία ταινιών. Η συγγραφή του σεναρίου είναι μια πολύ μακρά περίοδος μελέτης της πραγματικότητας πίσω από τις θεματικές μου. Με αφορά κυρίως ο ψυχολογικός πυρήνας που παράγει την ανθρώπινη συμπεριφορά. Επιλέγω τους ηθοποιούς μας βάσει της βαθιάς τους σύνδεσης με την προσωπικότητα των χαρακτήρων τους. Οι ίδιες τους οι ζωές τούς έχουν προετοιμάσει για τους ρόλους τους. Εγώ απλώς τους δίνω τον χώρο να εξερευνήσουν και να εκφραστούν ελεύθερα. Συνήθως στο σινεμά περιορίζουμε την ιστορία, τους διαλόγους τα συναισθήματα μέσα στην στενή φαντασία του σκηνοθέτη. Είναι έτσι σχεδιασμένα όλα έτσι ώστε να χωρέσουν σε μια ταινία μεγάλου μήκους. Ο δικός μου τρόπος, όμως, δεν ακολουθεί αυτήν τη λογική και όσο γυρίζαμε, κατάλαβα ότι το πρότζεκτ είναι πολύ μεγαλύτερο από μια απλή μεγάλου μήκους ταινία. Έτσι έφτιαξα ένα σύμπαν που αποτελείται από τρεις ιστορίες-κεφάλαια, τα οποία μπορούν να διαβαστούν με οποιαδήποτε σειρά, αλλά τελικά μαζί αποτελούν μια ολοκληρωμένη εμπειρία.

Μπορείτε να επεκταθείτε πάνω στην έννοια αυτής της λεπτής γραμμής ανάμεσα στην μυθοπλασία και την πραγματική ζωή;

Μπορείς εύκολα να προσποιηθείς λέξεις και δράσεις, όχι όμως και συναισθήματα. Οι σκηνοθέτες τείνουν να επικεντρώνονται κυρίως στην υφή της ιστορίας: λέξεις και δράσεις που έχουν περιορισμένο δραματικό αντίκτυπο. Εγώ επικεντρώνομαι στην πηγή των λέξεων και δράσεων: τα συναισθήματα. Τα συναισθήματα δεν μπορούν να υπακούσουν σε σενάριο ή ερμηνεία, αφού έρχονται από το υποσυνείδητο. Απλώς εμφανίζονται χωρίς πρόθεση ή έλεγχο. Ο στόχος μου είναι να βρω τους σωστούς ανθρώπους που μπορούν να ταυτιστούν βαθιά με τους χαρακτήρες και να τους αφήσουν να ζήσουν την ιστορία βήμα-βήμα, με χρονολογική σειρά. Οι ηθοποιοί δε διαβάζουν ποτέ σενάριο, ούτε λαμβάνουν σκηνοθετικές οδηγίες - εκτός από περιπτώσεις που συνιστούν ακραία συναισθηματική ή σωματική πρόκληση. Αυτή η άγνοια βοηθά τους ηθοποιούς να χαθούν στην στιγμή και να ‘γίνουν’ οι χαρακτήρες που υποδύονται. Και μετά μαγεία: τα πραγματικά συναισθήματα πυροδοτούν τους πιο αυθεντικούς διαλόγους και δράσεις.

Πιο συγκεκριμένα, όταν γράφω, παρατηρώ προσεκτικά την πραγματικότητα και μεταφέρω την ουσία της στο σενάριο. Έπειτα, κατά τη διάρκεια της επιλογής των ηθοποιών, αρχίζω να τους μαθαίνω και να τους καταλαβαίνω, έτσι ώστε εκείνοι με τη σειρά τους να τροφοδοτήσουν το σενάριο, το οποίο και ξαναγράφεται βάσει των ιδεών του καστ. Έπειτα οι ηθοποιοί καλούνται να βιώσουν την ιστορία των χαρακτήρων τους έτσι ώστε να ταυτιστούν μαζί τους. Αν γίνει σωστά η προετοιμασία αυτή, οι ηθοποιοί μου θα έρθουν στο γύρισμα με τη σωστή ενέργεια και γνώση, οι οποίες θα τους ωθήσουν στη σωστή κατεύθυνση. Αφού τους έχω γνωρίσει καλά, μπορώ πια να ξέρω πώς θα κινηθούν ως προς την ερμηνεία και τον αυτοσχεδιασμό τους. Παρόλο που δεν το γνωρίζουν, φέρονται όπως ακριβώς περιμένω. Στο τέλος των γυρισμάτων, έχω συνήθως πάρα πολύ υλικό. Το μοντάζ είναι σαν γλυπτική: ξεκινάς με ένα τεράστιο, άμορφο κομμάτι και λίγο-λίγο σκαλίζεις για να βρεις το διαμάντι που κρύβεται μέσα του.

Γιατί είναι σημαντικό για εσάς να δουλεύετε έτσι;

Γιατί η ειλικρίνεια είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή μας. Η ειλικρίνεια, η ευθύτητα, η αλήθεια και η εμπιστοσύνη είναι η βάση των πάντων. Οι ηθοποιοί μου δεν παίζουν - είναι οι χαρακτήρες. Η προσέγγιση αυτή χρησιμοποιεί το μυθοπλαστικό σκηνικό για να μας συνδέσει με μια βαθύτερη αλήθεια που δεν έχουμε τολμήσει να εκφράσουμε. Στο αποκορύφωμά της, εκρήγνυται με συναισθηματική ένταση, την οποία βιώνουμε από απόσταση αναπνοής - και δεν είναι ψέματα, ούτε θέατρο, είναι η αλήθεια.

Πώς συνδέονται όλα αυτά με την ιστορία και τις  βασικές θεματικές του «Εγκλωβισμένος»;

Η ταινία ακολουθεί έναν αστυνομικό που σταδιακά χάνει τη δουλειά, την περηφάνια και την οικογένειά του. Τι σημαίνει να είσαι αστυνομικός στην πραγματική ζωή; Τι είδους άνθρωποι επιλέγουν να αφιερώσουν τη ζωή τους σε αυτό το επικίνδυνο επάγγελμα; Πώς επηρεάζει τη δουλειά τους η προσωπικότητά τους και πώς η δουλειά τους την οικογενειακή τους ζωή; Τι σημαίνει να χάσεις τη θέση σου ως φύλακα του νόμου; Αν κανείς δεν το έχει βιώσει, δεν ξέρει. Οι ηθοποιοί μου, όμως, το ξέρουν. Χάρη στη μυθοπλασία αυτή, οι ηθοποιοί μπορούν να ξαναβιώσουν ορισμένα συναισθήματα και να τα εκφράσουν όπως δε θα τολμούσαν στην πραγματική ζωή, ξορκίζοντας προσωπικούς δαίμονες.